Zemlje EU razmatraju sankcije RS-u: Fokus na obustavi projekata i politički utjecaj
Najmanje deset država članica Evropske unije ozbiljno razmatra provedbu preporuka sadržanih u non-paperu pod nazivom “Odgovori na napade Republike Srpske na ustavni poredak BiH”, koji su cirkulisale Francuska i Njemačka, saznaje Raport iz diplomatskih izvora. Ovaj dokument, čiji sadržaj je prvi objavio upravo Raport, predviđa niz konkretnih sankcija.
Francuska i Njemačka predvode inicijativu, pri čemu je Njemačka već uvela sankcije protiv Milorada Dodika, Radovana Viškovića i Nenada Stevandića, a sada se zalaže i za njihovo proširenje.
Sankcije kroz projektnu blokadu
Dok se individualne sankcije protiv političkih lidera RS razmatraju unutar svake države članice pojedinačno, veća grupa zemalja pregovara o obustavi infrastrukturnih projekata u RS-u, posebno onih koji se finansiraju putem Investicionog okvira za Zapadni Balkan (WBIF).
WBIF je inicijativa Evropske komisije i ključnih međunarodnih finansijskih institucija poput EIB-a, EBRD-a, CEB-a, KfW-a, AFD-a i Svjetske banke. Zahvaljujući njihovim grantovima i zajmovima, realiziran je veliki broj infrastrukturnih projekata širom BiH, uključujući i entitet RS.
Zemlje donatori i politički pritisak
Najveći donator WBIF grantova je EU, kroz IPA fondove. Međutim, zbog izostanka konsenzusa unutar EU – prije svega zbog protivljenja Mađarske – pitanje sankcija se razmatra na bilateralnom nivou. Najaktivnije zemlje-donatori koje su uključene u WBIF su: Austrija, Češka, Danska, Finska, Francuska, Grčka, Nizozemska, Irska, Italija, Kanada, Luksemburg, Norveška, Njemačka, Poljska, Slovačka, Slovenija, Španija, Švedska i Velika Britanija.
Četiri od ovih zemalja već su uvele sankcije Dodiku, dok je većina javno osudila napade na ustavni poredak BiH.
Njemačka je još ranije suspendovala četiri infrastrukturna projekta u RS vrijedna 105 miliona eura, što sada može postati model koji bi slijedile i druge zemlje.
Utjecaj na političku moć secesionista
Prekid projekata mogao bi imati snažan politički efekat, budući da stranke koje vode RS često pripisuju zasluge za infrastrukturne projekte sebi, iako su oni rezultat pomoći EU i međunarodnih donatora. Sankcije bi time direktno oslabile političku poziciju secesionističkih lidera.
Kako saznaje Raport, formalni prijedlog mjera zasnovanih na ovom non-paperu mogao bi uskoro biti predstavljen iz zvaničnih EU institucija. Ipak, očekuje se da neće imati jednoglasnu podršku svih 27 članica, što dodatno naglašava važnost bilateralnih i koordiniranih mjera iz non-papera.